Mgr Anna Poniatowska z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach, podczas 60. Ogólnopolskiej Konferencji Ochrony Roślin Sadowniczych (6-7 marca 2018 r.), omówiła problemy z pojawianiem się nowych chorób na plantacjach jagodowych, a także przedstawiła możliwości ograniczenia ich występowania.

W ostatnich latach na plantacjach borówki wysokiej pojawił się problem zamierania pędów, powodowany przez grzyby z rodzaju Botryosphaeria, głównie B.dothidea i b. corticis. Choroba ujawnia się początkowo w postaci czerwono brunatnych drobnych nekroz na pędach, które z czasem stają się wypukłe i stożkowate (przypominając strupy). Na podatnych odmianach objawy przybierają postać spękanych zrakowaceń, natomiast na mniej podatnych odmianach pozostają niewielkie lekkie wybrzuszone i ograniczone do epidermy nekrozy. Grzyb przerasta do wnętrza pędu powodując przebarwianie się drewna, co można zaobserwować na jego przekroju. Przy silnym porażeniu dochodzi do drobnienia i przedwczesnego opadania liści. W celu zapobiegania występowania zgorzeli najważniejszą rolę odgrywa zdrowotność materiału szkółkarskiego. Nie bez znaczenia jest także unikanie wszelkich uszkodzeń mechanicznych (przez zranienia wnikania patogen do roślin), minimalizacja czynników stresowych, stosowanie racjonalnego nawożenia, nawadniania oraz ochrona przed przymrozkami.

W celu ograniczenia źródła infekcji ważne jest wycinanie i niszczenie porażonych pędów, a nawet usuwanie całych silnie porażonych roślin. Podatność borówki na tę chorobę – odmiana Duke jest silnie podatna, natomiast z przeprowadzonych obserwacji wynika, że mniej podatną odmianą jest Nelson. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do zwalczania tej choroby.

Co roku obserwujemy również wzrost nasilenia raka bakteryjnego (inaczej bakteryjnej zgorzeli) borówki wysokiej, powodowanej przez bakterie z rodzajów Pseudomonas. Objawy choroby występują przede wszystkim na liściach w postaci drobnych, nekrotycznych plam, a niekiedy na pędach w postaci ciemno brązowych lub czarnych przebarwień. Symptomy porażenia dotychczas obserwowano na odmianach Nelson, Toro, Elliot, Duke, Chandler. Przypuszcza się, że szkodliwość choroby może być większa na młodszych plantacjach, gdzie przy silnym porażeniu liści może dojść też do znacznego zahamowania wzrostu roślin. W ochronie borówki przed rakiem bakteryjnym najważniejszą rolę odgrywa profilaktyka, czyli zakup zdrowego materiału szkółkarskiego, który powinien pochodzić z certyfikowanych szkółek. W celu ograniczenia źródła infekcji ważne jest wycinanie silnie porażonych pędów. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do walki z tą chorobą.

Na młodych plantacjach borówki wystąpił problem guzowatości pędów – choroby powodowanej przez tumorogenne bakterie kompleksu Agrobacterium /Rhizobium, w tym głownie przez gatunek A.rubi. Guzy pojawiają się wiosną lub wczesnym latem, u podstawy pędów w postaci gąbczastych narośli, które z czasem czernieją i rozpadają się. Bardzo często guzy zajmują znaczną część pędu w postaci pojedynczych zgrubień lub szerokiego, okalającego pęd pierścienia. Z doniesień producentów wynika, że w niektórych przypadkach liczba porażonych roślin sięgała 90-100 proc., co skutkowało całkowitą likwidacją plantacji. W ochronie borówki przed guzowatością najważniejszą rolę odgrywa profilaktyka. Patogen może być wprowadzany wraz z materiałem szkółkarskim, który początkowo nie wykazuje żadnych objawów choroby.

Nadal aktualny i poważny problem stanowi zgnilizna korony truskawki, której sprawcą jest Phytophthora cactorum. Szczególnie wrażliwe są sadzonki frigo, które zamierają niedługo po tym jak zostaną posadzone do gruntu. Podobne objawy porażenia korony truskawki mogą powodować grzyby Coniella fragariae, Colletotrichum acutatum sensu lato czy pestalotiopsis clavispora, które w minionych sezonach również izolowano z porażonego materiału. Patogen infekuje poprzez zranienia, dlatego ważne jest stosowanie właściwych zabiegów agrotechnicznych, przede wszystkim dla roślin korzystniejsze jest sadzenie wiosenne, ze względu na brak presji związanej z przechodzeniem w stan spoczynku. Racjonalne nawożenia i nawadnianie (zarówno niedobór, jak i nadmiar składników pokarmowych czy wody) przyczynia się do wzrostu podatności roślin na choroby. Ważnym aspektem jest minimalizacja czynników stresowych związanych z występowaniem przymrozków, poprzez stosowanie osłon czy nawozów stymulujących tolerancję roślin na stresy abiotyczne.

Częste opady deszczu panujące na plantacjach w minionym sezonie przyczyniły się do wystąpienia w dużym nasileniu mączniaka prawdziwego truskawki oraz szarej pleśni truskawki. Panujące w tym czasie niskie temperatury utrudniały stosowanie środków triazolowych/lub wpływały na ograniczoną skuteczność w ograniczaniu mączniaka. Na początku sezonu obserwowano także duże nasilenie rdzy maliny. Choroba ta występuje corocznie, aczkolwiek w ostatnim czasie obserwuje się zwiększoną jej presję. Także na jesiennych odmianach maliny obserwowano spore nasilenie szarej pleśni – ważne stosowanie preparatów o krótkim okresie karencji.

Plantatorzy roślin jagodowych, którzy będą dokonywali w najbliższym czasie nasadzeń powinni zwracać szczególną uwagę na zdrowotność i jakość materiału szkółkarskiego. Systematycznie prowadzone lustracje, właściwa diagnostyka choroby oraz szybka reakcja, w postaci doboru odpowiedniej metody zwalczania stanowią klucz w uniknięciu strat ekonomicznych powodowanych przez większość chorób roślin jagodowych

żródło : www.sadyogrody.pl